O Θυρεοειδής αδένας είναι ο μεγαλύτερος ενδοκρινής αδένας του ανθρώπινου σώματος. Εντοπίζεται στην πρόσθια περιοχή του τραχήλου, έχει βάρος περίπου 20 γραμμάρια και αποτελείται από 2 λοβούς (δεξιό και αριστερό), οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους με τον ισθμό.
Η αρχική ονομασία του θυρεοειδούς ήταν "λαρυγγικός αδένας".
Θυρεοειδής, ονομάστηκε το 1656 από τον Warton, εξαιτίας του σχήματός του, που μοιάζει με ασπίδα (θυρεός = ασπίς). Η πρώτη αναφορά σε παθολογία του αδένα έγινε το 1786, όταν ο Parry μίλησε για υποθυρεοειδισμό και βρογχοκήλη.
Ο Θυρεοειδής αδένας παράγει τρεις ορμόνες:
- Θυροξίνη ή τετραϊωδοθυρονίνη (Τ4)
- Τριιωδοθυρονίνη (Τ3). Μαζί (Τ3 + Τ4), ρυθμίζουν το μεταβολισμό όλων των ιστών. Η σύνθεση και η έκκριση των 2 αυτών θυρεοειδικών ορμονών, ρυθμίζεται από τη θυρεοειδοτρόπο ορμόνη (TSH) που παράγεται στην υπόφυση, η οποία, με τη σειρά της, εξαρτάται από την έκκριση της ορμόνης TRH που παράγεται στον υποθάλαμο, και
- Καλσιτονίνη που ελαττώνει τα επίπεδα του ασβεστίου του αίματος.
Αυτή η ορμόνη δρα:
α) σε επίπεδο νεφρών, μειώνοντας την πρόσληψη και αυξάνοντας την αποβολή του ασβεστίου με τα ούρα,
β) σε επίπεδο εντέρου μειώνοντας την απορρόφησή του, και
γ) σε επίπεδο οστών μειώνοντας την δραστηριότητα των οστεοκλαστών, μειώνοντας δηλαδή την απελευθέρωσή του από τα οστά.
Το βασικό συστατικό της χημικής δομής των θυρεοειδικών ορμονών είναι η ένωση ιωδίου που εισάγεται στο σώμα με την τροφή (νερό, ψάρια, αλάτι, γάλα και αβγά).
Για να κατανοήσουμε τη σημασία των θυρεοειδικών ορμονών, αρκεί να πούμε ότι τα παιδιά που γεννιούνται με έλλειψή τους, έχουν καθυστέρηση στην σωματική και πνευματική τους ανάπτυξη, μια κατάσταση που είναι γνωστή ως κρετινισμός.
Η ημερήσια πρόσληψη ιωδίου είναι συνήθως 50-150 mcg. Όταν η πρόσληψη ιωδίου πέσει κάτω από αυτές τις τιμές, ο αδένας είναι σε θέση να παράγει επαρκείς ποσότητες των θυρεοειδικών ορμονών, με ένα αντισταθμιστικό μηχανισμό αύξησης του όγκου του. Αν όμως η πρόσληψη ιωδίου πέσει κάτω από 20-30 mcg / ημέρα, τότε εκδηλώνεται ο υποθυρεοειδισμός.
Παθήσεις Θυρεοειδούς
Οι κυριότερες παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα περιλαμβάνουν:
- Aνωμαλίες ανάπτυξης του θυρεοειδούς αδένα (θυρεογλωσσικός πόρος)
- Παθήσεις που προκαλούν Υπερθυρεοειδισμό.
- Παθήσεις που προκαλούν Υποθυρεοειδισμό
- Θυρεοειδίτιδες ( Hashimoto, de Quervain, Riedel …)
- Καρκίνος του θυρεοειδούς
Κύριο κλινικό εύρημα στις παθήσεις του θυρεοειδούς είναι η διόγκωσή του.
Κάθε διόγκωσή του αναφέρεται κλινικά σαν βρογχοκήλη. Φυσιολογικά, ο αδένας δεν ψηλαφάται.
Οι παθήσεις του θυρεοειδούς αφορούν :
1. είτε τη λειτουργικότητά του
Υποθυρεοειδισμός
Υπερθυρεοειδισμό
2. είτε το ογκομορφικό του σχήμα
απλή βρογχοκήλη (διάχυτη αύξηση του όγκου του θυρεοειδή, χωρίς οζίδια),
ozώδης βρογχοκήλη (απλό όζος ή πολλαπλά οζίδια, καλοήθεις ή κακοήθεις, υπερλειτουργικά ή νορμολειτουργικά) και
θυρεοειδίτιδα (Διάχυτη φλεγμονή, οξεία ή χρόνια, συνήθως αυτοάνοση. Νόσος hashimoto, Riedel κλπ)
3. είτε και τα δύο.
