Οι πολύποδες του παχέος εντέρου είναι μαλακά εξογκώματα ή προβολές στην εσωτερική επιφάνεια του τοιχώματος του παχέος εντέρου. Ανευρίσκονται σε ποσοστό 30% έως 50% του πληθυσμού και σε ηλικίες άνω των 40 ετών. Ωστόσο δεν είναι κακοήθεις όγκοι, αλλά ενδέχεται να μετατραπούν σε κακοήθεις με το πέρασμα του χρόνου. Υπολογίζεται ότι χρειάζονται 5-10 έτη για να εξελιχθεί ένας πολύποδας σε καρκίνο, γι’ αυτό και είναι απαραίτητο, όταν ανευρίσκονται στη κολονοσκόπηση, να αφαιρούνται.
Η διερεύνηση για την παρουσία πολυπόδων στο παχύ έντερο, γίνεται με την εξέταση της κολονοσκόπησης και είναι πολύ σημαντική, λαμβάνοντας υπόψη ότι θεωρούνται προκαρκινικές καταστάσεις και μερικοί απ΄αυτούς, μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο του παχέος εντέρου.
Κολονοσκόπηση και πολύποδες στο παχύ έντερο
Η κολονοσκόπηση είναι η εξέταση που θα φέρει στο φως την ύπαρξη πολύποδων ή άλλης παθολογίας στο παχύ έντερο.
Πριν την εξέταση, έχει προηγηθεί από την προηγούμενη στο σπίτι, ο καθαρισμός του παχέος εντέρου με ειδικά καθαρτικά φάρμακα, τα οποία έχει συνταγογραφήσει νωρίτερα στον εξεταζόμενο, ο γαστρεντερολόγος γιατρός.
Ο εξεταζόμενος τη στιγμή της εξέτασης, θα υποβληθεί σε μερική αναισθησία με μέθη, με ενδοφλέβια χορήγηση φαρμάκων, παρουσία αναισθησιολόγου.
Η κολονοσκόπηση γίνεται μέσω ενός εύκαμπτου σωλήνα, ο οποίος στην άκρη του έχει μια μικροκάμερα και διέρχεται δια του πρωκτού στο παχύ έντερο, με σκοπό να διερευνήσει ο ιατρός όλο το εσωτερικό τμήμα του παχέος εντέρου.
Η όλη εικόνα εμφανίζεται σε μπροστά στην οθόνη του ιατρού με υψηλή ανάλυση και η ορατότητα είναι πολύ καλή, ώστε να μπορεί να διαπιστωθεί η ύπαρξη ή μη πολυπόδων ή άλλης παθολογίας του παχέος εντέρου.
Εφόσον διαπιστωθεί ότι υπάρχουν πολύποδες στο παχύ έντερο, ο γαστρεντερολόγος, έχει την ευχέρεια να τους αφαιρέσει.
Η διαδικασία της αφαίρεσης των πολυπόδων είναι γνωστή ως πολυπεκτομή και η πραγματοποίηση της γίνεται εκείνη τη στιγμή, με τη χρήση του ίδιου του ενδοσκοπίου, εισάγοντας ειδικά εργαλεία από αυτό για την αφαίρεση του πολύποδα και δεν απαιτεί την νοσηλεία του ασθενούς.
Οι διαδικασίες είναι εντελώς ακίνδυνες και πλήρως αποτελεσματικές.
Στις περιπτώσεις που ο πολύποδας είναι μεγάλος και επίπεδος, η αφαίρεσή του μέσω της κολονοσκόπησης δεν είναι εφικτή, επειδή ελλοχεύει ο κίνδυνος της αιμορραγίας. Σε τέτοιες περιπτώσεις γίνεται λήψη βιοψίας για ιστολογική εξέταση και αναλόγως το αποτέλεσμα, ο χειρουργός, προχωράει σε χειρουργική επέμβαση.
Ο εξειδικευμένος χειρουργός θα κρίνει, ανάλογα με τον τύπο του πολύποδα, το τρόπο αφαίρεσης του.
Έτσι θα προχωρήσει σε αφαίρεση μόνο του πολύποδα ( πολυπεκτομή ), ανοικτά ή λαπαροσκοπικά αν είναι καλοήθεια ή σε αφαίρεση τμήματος του παχέος εντέρου που περιέχει τον πολύποδα ( κολεκτομή ), στην περίπτωση υψηλής δυσπλασίας ή κακοήθειας.
Ιστολογική ταξινόμηση των πολυπόδων του παχέος εντέρου.
Οι πολύποδες του παχέος εντέρου θεωρούνται προκαρκινικές βλάβες και
ιστολογικά ταξινομούνται ως εξής :
- Συμβατικά αδενώματα
α. Χαμηλής δυσπλασίας
-Σωληνώδη
- Λαχνωτά
- Σωληνολαχνωτά
β. Υψηλόβαθμης δυσπλασίας
-Σωληνώδη
- Λαχνωτά
- Σωληνολαχνωτά - Οδοντωτοί πολύποδες
- Υπερπλαστικοί
- Κλασσικά οδοντωτά αδενώματα
- Επίπεδοι οδοντωτοί
- Χωρίς δυσπλασία
Στοιχεία αξιολόγησης των πολυπόδων του παχέος εντέρου.
Τα στοιχεία αξιολόγησης των πολυπόδων του παχέος εντέρου λαμβάνονται σύμφωνα με :
- Το αδενικό στοιχείο (αδενώματα) και ο βαθμός δυσπλασίας (χαμηλόβαθμη, υψηλόβαθμη). Οι αδενωματώδεις πολύποδες, ιδίως με λαχνωτή μορφολογία, θεωρούνται νεοπλασματικές βλάβες που θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε καρκίνο το επόμενα 5-10 χρόνια.
Κάθε αδενωματώδης πολύποδας περιέχει δυσπλαστικές αλλοιώσεις. Η υψηλόβαθμη δυσπλασία επίσης έχει μεγάλη πιθανότητα να εξελιχθεί σε διηθητικό καρκίνο. - Το μέγεθος του πολύποδα. Πολύποδες μεγέθους έως 1 εκατοστό στο αριστερό κόλον, αποτελούν καλοήθεις επιπροβολές του βλεννογόνου (Υπερπλαστικοί ) και χαρακτηρίζονται ως μη-νεοπλασματικοί πολύποδες και δεν σχετίζονται με κίνδυνο κακοήθους εξαλλαγής.
Παρόμοιοι όμως πολύποδες στο δεξιό τμήμα του παχέος εντέρου μπορεί να έχουν μικτή σύσταση αδενώματος και υπερπλασίας και ιστολογικά περιγράφονται ως οδοντωτοί υπεπλαστικοί/αδενωματώδεις πολύποδες (SSA/P) και παρουσιάζουν μεγάλη πιθανότητα εξέλιξης σε καρκίνο.
Ωστόσο πολύποδες μεγέθους ≥1 εκατοστό θεωρούνται προ-καρκινωματώδεις, με ενδιάμεσο ρίσκο εξέλιξης σε καρκίνο την επόμενη 5ετία.
Πολύποδες μεγέθους >2-3 εκατοστών θεωρούνται υψηλού κινδύνου για εξέλιξη σε καρκίνο ή περιέχουν ήδη μικρή εστία καρκίνου. - Η μορφολογία των πολυπόδων. Επηρμένοι πολύποδες (επέκταση σε ύψος) φαίνεται να έχουν μικρότερο ρίσκο εξέλιξης σε καρκίνο σε σχέση με τους πλευρικά εκτεινόμενους (επέκταση σε πλάτος).
- Ο αριθμός των πολυπόδων. 3 έως 5 αδενωματώδεις πολύποδες σε διάφορα σημεία, με έναν από αυτούς με μέγεθος τουλάχιστον >1 εκατοστού, θεωρούνται υψηλού κινδύνου πολύποδες για εξέλιξη σε καρκίνο.
Η σημασία του προληπτικού ελέγχου για πολύποδες στο παχύ έντερο.
Οι πολύποδες του παχέος εντέρου, μπορεί να μην εμφανίζουν συμπτώματα, κυρίως όταν είναι μικροί σε μέγεθος. Ωστόσο, οι μεγάλοι πολύποδες είναι επικίνδυνοι για τον ασθενή και γίνονται αντιληπτοί από την παρουσία αίματος στα κόπρανα.
Ο προληπτικός έλεγχος γίνεται με την εξέταση της κολονοσκόπησης.
Συστήνεται μετά την ηλικία των 40 ετών κάθε 5 χρόνια, ανάλογα με τα αποτελέσματα και το ιστορικό του ασθενή.
Ελλείψει ιστορικού κακοήθειας παχέος εντέρου στην οικογένεια, η επανάληψη της κολονοσκόπησης γίνεται κάθε 5 χρόνια, ενώ με θετικό κληρονομικό ιστορικό, συστήνεται κάθε χρόνο.
